İspanya, trafik güvenliğine yönelik yaşlı sürücülere dair yeni bir düzenleme uygulamaya koyarak dikkatleri üzerine çekti. Ülkede alınan bu karar, 75 yaş ve üzeri bireylerin B sınıfı ehliyete sahip olmalarına rağmen ehliyet yenileme başvurusu yapmalarını yasaklamaktadır. Bu durum, Avrupa genelinde yaşlı sürücülerle ilgili atılan önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Elbette, Türkiye’de benzer bir uygulamanın gündeme gelip gelmeyeceği sorusu da birçok kişi için heyecan verici bir merak konusu haline geliyor.
Türkiye'deki Yaşlı Sürücüler ve Trafik Güvenliği
TÜİK verilerine göre, 2023 yılı itibarıyla Türkiye genelinde 75 yaş ve üzeri bireylerin nüfus içindeki oranı yüzde 8 ila 9 seviyesindedir. Bu oran, ülkedeki toplam sürücü sayısına yansıtıldığında yaklaşık 2.6 ila 2.9 milyon yaşlı sürücünün trafikte bulunduğunu ortaya koymaktadır. Bu durum, her 11-12 sürücüden birinin 75 yaşının üzerinde olduğunu gösteriyor. Ancak, bu yaş grubundaki bireylerin araç kullanma uygunluklarıyla ilgili sağlık verileri sistematik bir şekilde denetlenmiyor. Uzmanlar, yaşlı sürücülerin sağlık kontrollerinin gerekliliğine vurgu yaparak, bu durumun trafik güvenliğini tehdit edebileceği konusunda uyarıyorlar.
Uzman Görüşleri ve Fizyolojik Gerçekler
Klinik Nörofizyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ali Akben, yaşlılık dışında ciddi bir sağlık sorunu olmayan bireylerin araç kullanmalarının mümkün olduğunu ifade ediyor. Ancak, yaş ilerledikçe göz ve işitme yetilerini etkileyen durumların ortaya çıkabileceğini, bu tür değişimlerin sürüş yeteneklerini olumsuz yönde etkileyebileceğini belirtmektedir. Özellikle, yoğun trafiğe sahip alanlarda yaşlı bireylerin direksiyon başında olmaları hem kendi güvenliklerini hem de diğer sürücülerin güvenliğini tehdit edebilir. Uzmanlar, bu fiziksel durumlara rağmen pek çok yaşlı bireyin sürüş alışkanlıklarına devam etmekte ısrarcı olduklarını vurguluyorlar.
Yanlış Sağlık Tespiti ve Trafik Kazaları
Trafikte Haklarım Derneği Kurucu Başkanı Sosyolog Yasemin Usta, yaş sınırını kaldırarak sağlık durumuna bağlı bir değerlendirme sisteminin kurulması gerektiğini savunuyor. Usta, bazı bireylerin psikiyatrik rahatsızlıkları olmasına rağmen ehliyetlerini kaybetmekten korkarak doktora gitmediklerini aktarıyor. Bu durum, sürücü belgelerinin beş ila on yıl geçerli olduğu mevcut sistemde ciddi bir eksiklik unsuru olarak öne çıkmaktadır. Bu da, sağlık durumu uygun olmayan birçok kişinin trafiğe devam etmesine yol açabiliyor. Bu tespitler üzerine, yaşlı sürücüler ile ilgili düzenlemelerin tekrar gözden geçirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Kaza İstatistikleri ve Alınması Gereken Önlemler
Trafik Güvenliği ve Psikoteknik Merkezleri Derneği Başkanı Cengizhan Kutlu, 65 yaş ve üzeri sürücülerin kazaya karışma oranlarının oldukça yüksek olduğunu belirtiyor. Bu yaş grubundaki sürücüler, kazaya karıştıkları olayların yüzde 68'inde başlıca sorumlu olarak kaydediliyor. 75 yaş ve üzeri sürücülerde bu oran yüzde 76’ya yükseliyor. Buna karşın, 65 yaş altındaki sürücülerde bu oran sadece yüzde 55’tir. Yaşlı sürücüler, özellikle geri dönüş manevraları ve kavşaklarda daha fazla kaza riski taşımaktadır. Uzmanların 65 yaş üstü sürücülere yönelik psikoteknik testlerin yapılmasını önerdiği görülmektedir.
Yaşlı Sürücülerin Görüşleri
75 yaş üstü sürücüler, ehliyet uygulamalarına ilişkin farklı düşünceler dile getiriyor. 77 yaşındaki Harun Uzun, uzun yıllar boyunca aktif bir sürücü olarak kazaya karışmadığını ve sağlıklı olduğu sürece araç kullanmalarına engel olunmaması gerektiğini vurguluyor. Aynı zamanda, Beyaz Kelebekler Müzik Grubunun solisti Ülkü Üst Sarpkan da kendi isteği ile araç kullanmayı bıraktığını ancak sağlık durumu uygun olduğunda aynı davranışta bulunabileceğini ifade ediyor. Bu bireyler, ehliyetlerinin alınmasının sosyal hayatları üzerinde olumsuz etkiler bırakacağına inanıyorlar ve bu durumun göz önünde bulundurulması gerektiğini düşünüyorlar.
