Duygu Erdoğan - Bu kış, narenciye ürünlerinin durumu oldukça iç karartıcı görünüyor. Çiftçiler, özellikle portakal ve mandalinada yüzde 30 ile 50 arasında bir rekolte kaybı beklerken, limon rekoltesinde ise kaybın yarı yarıya olacağı öngörülüyor. Henüz hasatlar başlamadan, marketlerdeki limon fiyatları kilo başına 160 ile 200 lira arasında dalgalanıyor. Yeni yazlık limonların hasadının başlaması, fiyatlarda bir miktar gevşemeye yol açması umulmasına rağmen, sıcak hava nedeniyle oluşan zararın bu durumu tam anlamıyla etkilemeyeceği düşünülüyor. İklim kaynaklı sorunlar, bu yıl birçok tarımsal üründe kayıplara yol açtı.
Nedenler ve Etkileri
Son aylarda Türkiye genelinde yaşanan kar yağışı, ani sıcaklık değişimleri ve zirai don olayları, narenciye dahil birçok meyve üretiminde aşırı kayıplara yol açtı. Bu durum, özellikle erken çiçek açan ağaçlar adına oldukça yıkıcı sonuçlar doğurdu. Meyve ağaçları, iklim koşullarının olumsuz etkileri sonucu çok ciddi hasarlar aldı. Kış meyveleri yanı sıra yaz meyvelerinin de üretimi büyük ölçüde etkilendi. Ağaçların ulaştığı bu hasarın ardından devam eden kuraklık ve yüksek sıcaklıklar, ürünlerin kalitesini de olumsuz yönde etkiledi. Dolayısıyla, üretim verimliliği azalırken, fiyatların artması kaçınılmaz hale geldi.
Aşırı Sıcaklıkların Getirdiği Zorluklar
Son dönemlerde Türkiye'nin önemli tarım bölgeleri, yüksek sıcaklıklar ve yağış yetersizliği nedeniyle büyük sorunlar yaşamaya devam ediyor. Çukurova Bölgesi'nin su kaynakları, Kozan Barajı'ndaki düşen su seviyeleri nedeniyle oldukça kritik bir duruma gelmiş durumda. Yüksek sıcaklık ortalamaları, olgunlaşma aşamasındaki ürünleri büyük ölçüde olumsuz etkiliyor. Ziraat Mühendisi Barış Kurtaran, don olaylarının meyve kayıplarına yol açarak ağaçların kendilerini yenileme kapasitesini düşürdüğünü belirtmektedir. Ayrıca meyve veren ağaçların da gelişim gösterememesi, bu yıl için çiftçiler adına oldukça zor bir tablo çizmektedir.
Çiftçilerin Görüşleri ve İklim Değişikliği
Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, bu iklim temelli sorunların tarımsal üretim için büyük bir tehdit oluşturduğunun altını çiziyor. Yüksek sıcaklıklar, narenciye ürünlerinde yanıklara neden olurken, çiftçiler de bu durumu endişe verici buluyor. Yüreğirli çiftçi İbrahim Dardoğan, aşırı sıcakların ürün kaybını artırdığını ve meyvelerin çürümeye yüz tuttuğunu ifade ederken, daha önce bu kadar büyük bir afetle karşılaşmadıklarını dile getiriyor. Çiftçilerin yaşadığı sıkıntılar, kış meyvelerinin rekoltesinde önemli bir düşüşe neden olacak gibi duruyor.
Rekolte Tahminleri ve İhracat Etkileri
Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, Ege Bölgesi ile Akdeniz hattında narenciye üretiminde oluşan düşüşe dikkat çekiyor. Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği’nin 2025 yılına dair tahmin raporu, limon ve portakal üretiminde önemli azalmalar öngörüyor. Özellikle limon rekoltesinde yüzde 50’nin üzerinde bir düşüş bekleniyor. Bunun sonucunda kış meyvelerinin fiyatlarında da büyük oranda artış yaşanması muhtemel. Sektör uzmanları, bu sıkıntıların dar gelirli vatandaşlar üzerinde olumsuz bir etki yaratabileceğini belirtiyor. Üretim alanlarında yaşanan kayıplar, ihracat kapasitesinde de sorun yaratabilir.
TÜİK Verileri ve Üretim Kayıpları
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılına ilişkin tahminlerinde meyve üretiminde yaşanacak kaybı net bir şekilde ortaya koyuyor. Portakalda yüzde 12.4 ve limonda ise yüzde 20.9 oranında bir azalma bekleniyor. Bu veriler, çiftçilerin ve üreticilerin karşılaştıkları zorlukların resmi bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. Narenciye ürünlerinin yaşadığı rekolte kayıpları, kış boyunca etkisini sürdürecek gibi görünüyor. Uzmanlar, bu süreçte çiftçilere destek sağlanması gerektiğine vurgu yapıyor ve mevcut durumun düzelmesi adına acil önlemlerin alınmasını talep ediyorlar.
