Kritik Bilgi: Reddi Miras Dul ve Yetim Aylığını ASLA Engellemez!
Mirasçılar, vefat eden kişinin borçlarından sorumlu olmamak için ölüm tarihinden itibaren üç ay içinde sulh hukuk mahkemesine başvurarak mirası reddedebiliyorlar. Bu işlemle birlikte mirasçılar, merhumun hem borçlarından hem de geride bıraktığı tüm mal varlığından (taşınır, taşınmaz) feragat etmiş olurlar. Ancak en önemli nokta şu ki; reddi miras yapmak, vefat eden kişi üzerinden hak edilen dul veya yetim aylığı hakkını kesinlikle ortadan kaldırmaz.
Neden Engellemez? Miras Hukuku vs. Sosyal Güvenlik Hukuku
Bu durumun temel nedeni, dul ve yetim aylıklarının miras hukukuna değil, sosyal güvenlik mevzuatına tabi olmasıdır. Bu aylıklar, vefat edenin geride bıraktığı mal varlığının (tereke) bir parçası sayılmaz. Bunlar, sigortalının çalışma hayatı boyunca ödediği primler karşılığında, devletin sosyal güvenlik sistemi aracılığıyla hak sahiplerine (eş, çocuk vb.) sağladığı yasal bir haktır. Dolayısıyla, mirasın borçlar nedeniyle reddedilmiş olması, sosyal güvenlik sisteminden doğan bu hakkı etkilemez.
Ölüm Aylığı Bağlanma Şartları Nelerdir? (Bağ-Kur ve SSK Farkı)
Elbette dul ve yetim aylığı bağlanabilmesi için vefat eden sigortalının bazı prim şartlarını yerine getirmiş olması gerekiyor:
- Bağ-Kur (4/b) Sigortalıları İçin: Geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilmesi için temel şart, vefat tarihinde sigortalının SGK'ya hiçbir prim borcunun bulunmamasıdır.
- SSK (4/a) Sigortalıları İçin: Daha esnek koşullar mevcuttur. Genellikle;
- En az 5 yıllık sigortalılık süresi ve toplamda en az 900 gün prim ödemesi olması VEYA
- Toplam prim ödeme gün sayısının 1800 güne ulaşması (Bu durumda 5 yıl sigortalılık şartı aranmaz).
Kimler Dul ve Yetim Aylığı Alabilir? İşte Şartlar!
- Dul Eş: Sigortalının vefatı halinde, herhangi bir özel koşul (çalışma durumu, kendi emekliliği vb.) aranmaksızın ölüm aylığı alabilir. Ancak bu hak, eşin yeniden evlenmesi durumunda kesilir.
- Çocuklar: Çalışmamaları, kendi çalışmalarından dolayı emekli aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri almamaları şartıyla ölüm aylığı alabilirler.
- Kız Çocukları: Evlenene kadar yaş sınırı olmaksızın aylık alabilirler.
- Erkek Çocukları: Öğrenim görmüyorlarsa 18 yaşına, ortaöğrenim görüyorlarsa 20 yaşına, yükseköğrenim (üniversite) görüyorlarsa 25 yaşına kadar aylık alabilirler. Öğrenim görmeyen veya öğrenimi biten erkek çocuklarının aylığı belirtilen yaşlarda kesilir.
Yargıtay da Onaylıyor: Mirası Reddetseniz Bile Maaş Hakkınız Saklı!
Yargıtay'ın bu konudaki yerleşik içtihatları da sosyal güvenlik hakkının mirasın reddinden etkilenmeyeceği yönündedir. Yüksek mahkeme kararlarına göre, mirası reddeden eş ve çocuklar, vefat eden yakınının sigortalılığı üzerinden bağlanan dul ve yetim aylıklarını almaya devam edebilirler.
Müjde: Çeyiz Yardımı Hakkı da Kaybolmuyor!
Dahası, mirası reddetmiş olan kız çocukları, evlendikleri takdirde SGK tarafından ödenen ve "çeyiz yardımı" veya "evlenme ödeneği" olarak bilinen (aldıkları aylığın 24 katı tutarındaki) toplu ödemeyi de alma hakkına sahiptirler. Bu ödeme, reddi miras yapılmış olsa bile hak sahibine yapılır ve daha sonra geri istenmez.
Sonuç olarak, vefat eden yakınınızın borçları nedeniyle mirası reddetmeniz gerekiyorsa, bu durumun dul veya yetim aylığı almanıza engel olacağını düşünerek endişelenmeyin. Sosyal güvenlik haklarınız, mirasın reddedilmesinden bağımsız olarak korunmaktadır.
