Kira artışlarının nasıl belirlendiği ve süreçlerinin nasıl işlediği, hem kiracılar hem de ev sahipleri için büyük bir önem taşımaktadır. Kira zammı, belirli kurallara dayanarak yılda bir defa yapılma hakkına sahiptir ve bu süreç sözleşme yenileme dönemlerinde yürürlüğe girmektedir.
Kira Artışının Zamanlaması
Kira bedellerinde artış, her yılın belirli dönemlerinde yapılmakta ve kiracının kira sözleşmesinin yenilendiği tarihte geçerli olmaktadır. Türkiye'de kiralarda yapılacak zam oranı, her ay açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerinden yola çıkarak belirlenmektedir. Bu sistem çerçevesinde, son 12 ayın ortalaması dikkate alınarak yeni kira bedeli belirlenmektedir. Bu ay için belirlenen artış oranı ise yüzde 43.23 olarak açıklanmıştır. Bu oran, son 37 ay içindeki en düşük rakam olma özelliğini taşımaktadır. Kiracılar ve ev sahipleri arasında bazı durumlarda ev sahipleri belirtilen oranın altında zam yapabilse de, anayasaya veya mahkemelere başvurmadan üst bir oran talep edemezler.
Kiracıların Hakları ve Dava Süreci
Kira bedeli piyasa değerinin çok altında kalan kiracıların durumu ise oldukça dikkat çekici. 5 yılı dolduran kiracılar için ev sahipleri kira tespit davası açma hakkına sahiptir. Ancak, bu dava süreci başlamadan önce tarafların arabulucuya başvurması zorunludur. Eğer arabuluculuk anlaşmaya varılamazsa, taraflar mahkemeye başvurmalıdır. Mahkeme, bölgesel kira bedelini dikkate alarak yeni bir bedel belirler ve ev sahibinin talebi bu süreçte otomatik olarak geçerli olmayabilir. Burada, eski kiracıya yapılan hakkaniyet indirimi de göz önünde bulundurulacaktır. Hukuk uzmanlarının belirttiğine göre, bu mahkeme süreci genellikle üç yıla kadar sürebilmektedir. Bu nedenle, tarafların anlaşmaya yanaşmaları önerilmektedir.
Tahliye Süreci ve Gerekçeleri
Mülk sahipleri, kiracıların kira artışından dolayı olarak tahliye edilmeleri için geçerli bir sebep bulmak zorundadır. Kiracının istediği oranda zam yapılmadığı taktirde tahliye hemen gerçekleştirilemeyecektir. Mülk sahibinin, kendisi veya bakmakla yükümlü olduğu birinin konuta ihtiyaç duyması durumunda tahliye talebinde bulunabileceği bilinmektedir. Ayrıca, 10 yıllık kira sözleşmelerinin dolması durumunda, herhangi bir gerekçe göstermeye de gerek kalmadan tahliye isteyebilmektedirler. Bu gerekçeler dışında, kiracıların tahliyesi için daha başka haklı sebeplerin olması gerekmektedir. Kiracının tahliye edilmesi, ancak uygun bir sebep bulunması yoluyla mümkün olacaktır.
Dava Süreci ve Kira Artışları
Kiracı ve ev sahibi ilişkileri, geçmişte uygulanan yüzde 25 zam sınırı yüzünden sıkıntılı bir döneme girmiştir. Bu süreçte pek çok taraf, kira tespit ve tahliye davalarına başvurdu. Şu anda devam eden birçok dava süreci ise hala sürmektedir. Bu tür davalar, ev sahiplerinin ve kiracıların birbirine olan güvenini zedelemiş ve kiralarda zam yapılması gerektiği dönemlerde, kiracılar yalnızca dava süreçlerini göz önünde bulunduramazlar. Herkes gibi, zam oranı kendilerine de uygulanır. Bu durum, kiracının hakları ve ev sahiplerinin beklentileri konusunda önemli bir tartışma yaratmaktadır. Uzmanlar, kira tespit davalarının ve iki tarafın da sorunlarını çözmeye yönelik çabalarının artması gerektiğini belirtiyor.
