İsrail ve İran arasındaki artan gerilim, Avrupa'da doğalgaz fiyatlarının yükselmesine yol açtı. Özellikle İsrail'in İran'a yönelik saldırılarıyla alevlenen bu çatışmalar, Hürmüz Boğazı'ndaki sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) sevkiyatlarının ve bölgedeki gaz arzının aksayabileceğine dair endişeleri artırdı. Bu durum, Avrupa'daki gaz fiyatlarının son bir hafta içinde yüzde 15 oranında artmasına neden oldu. Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi'nin girişindeki dar bir geçit olup, Ortadoğu'dan gelen LNG ve petrol üretimini Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına ulaştırma işlevini üstleniyor. Küresel LNG ticaretinin önemli bir kısmı bu boğazdan geçerken, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi büyük LNG üreticilerinin ihracatı da Hürmüz Boğazı üzerinden gerçekleşiyor. Avrupa, özellikle Rus gazına olan bağımlılığını azaltmak amacıyla bu bölgeden önemli miktarda LNG ithalatı yapmaya devam ediyor.
Hürmüz Boğazı'nın Önemi
Hürmüz Boğazı, dünya enerji ticaretinde kritik bir konuma sahip olan dar bir geçittir. Bu bölge, özellikle LNG ve petrol ihracatının büyük bir bölümünün geçtiği bir yol özelliği taşır. O nedenle, bölgede yaşanan herhangi bir çatışma veya gerilim, küresel enerji fiyatlarını hızlı bir şekilde etkileyebilir. Hürmüz Boğazı'nın, büyük LNG üreticileri olan Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden gelen enerji kaynakları için tek geçit konumunda olması, bu bölgenin stratejik önemini daha da artırmaktadır. Avrupa, doğalgaz ihtiyacını karşılamada Hürmüz Boğazı'na bağımlı olduğundan, burada yaşanan olumsuz gelişmelerin yansımalarının hemen hissedilmesi kaçınılmaz hale geliyor. Bu nedenle, bölgedeki siyasi gelişmeler, enerji piyasaları üzerinde geniş kapsamlı etkiler yaratma potansiyeline sahiptir.
Gaz Fiyatlarındaki Yükseliş
Güncel gelişmeler doğrultusunda, Avrupa'daki doğal gaz fiyatları önemli artışlar gösterdi. Özellikle, Hollanda merkezli sanal doğalgaz ticaret noktası TTF'de, temmuz vadeli kontratlarda gaz fiyatları son bir haftada yaklaşık yüzde 15 oranında yükseldi. Örneğin, 12 Haziran'da megavatsaat başına 36,2 avrodan kapanan doğal gaz fiyatları, hafta boyunca dalgalı bir seyir izledi. 18 Haziran'da 38,7 avrodan kapanan fiyatlar, ertesi gün 39,3 avroya yükseldi ve sonunda 41,5 avro seviyesine ulaştı. Bu durum, Avrupa gaz fiyatlarının 31 Mart'tan bu yana görülen en yüksek seviyeye çıkmasıyla sonuçlandı. Ağustos ayı vadeli kontratlarda da benzer bir yükseliş gözlemlendi ve fiyat megavatsaat başına 41,9 avroya kadar çıktı. Bu artış, Avrupa’da enerji tüketiminin ne denli kırılgan olduğunu gösteren çarpıcı bir gelişmedir.
Tanker Operatörlerinin Tepkisi
Fiyatlardaki artış, İran'ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma olasılığının endişeleriyle sıkça gündeme geliyor. Her ne kadar bu ihtimalin gerçekleşmesi düşük bir ihtimal olarak değerlendiriliyorsa da, bu durum ortaya çıktığında Avrupa'nın gaz tedarikinin yaklaşık yüzde 4'ünü etkileyebileceği tahmin ediliyor. Katarlı yetkililerin deniz trafiğinin normal akışta sürdüğünü belirtmesine rağmen, tanker operatörleri Hürmüz Boğazı geçişlerinde temkinli bir tutum sergilemeye başladı. Avrupa'nın 2024 yılında gerçekleştireceği LNG ithalatının büyük bir kısmı ABD’den karşılanacak. Ardından Rusya, Cezayir, Katar, Norveç ve Nijerya gibi ülkeler gelmektedir. Ayrıca, yaz aylarında hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi, artan soğutma talebi ve enerji ihtiyacını artırarak fiyatlar üzerinde baskı oluşturmayı sürdürüyor. Bu unsurlar, Avrupa'nın enerji güvenliğinin hala ne denli sorunlu olduğunu gözler önüne seriyor.
Son günlerde 7 LNG tankeri, Hürmüz Boğazı'na girmeyerek Umman açıklarında bekleme pozisyonuna geçmeyi tercih etti. Bu durum, bölgedeki belirsizliklerin ve fiyat artışlarının bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
