Beşar Esad yönetiminin, Suriye'nin en büyük toplu mezarlarından binlerce cesedi gizlice çöl bölgesine taşıdığı belirlendi. Bu olay, "Toprağı Taşıma" adıyla bilinen bir operasyon çerçevesinde gerçekleştirildi ve aslında rejimin savaş suçlarının izlerini ortadan kaldırmayı hedeflediği kaydedildi.
Operasyonun Görgü Tanıkları ve Belgeler
Haber ajansının ulaştığı 13 tanık, incelenen belgeler ile uydu görüntüleri, bu korkunç gerçeğin kanıtlarını ortaya koydu. Suriye ordusunun 2019'dan 2021'e kadar her hafta 4 gece boyunca Qutayfah'daki büyük toplu mezardan cesetleri, Dhumair Çölü'ne gizli bir alana taşıdığı bildirildi. Tanıklar arasında iki kamyon şoförü, üç tamirci, bir buldozer operatörü ve Esad'ın Cumhuriyet Muhafızları'ndan emekli bir subay yer alıyor. Bu kişiler, taşınan cesetler arasında "katlanılmaz bir koku" ve "ölüm sessizliği içindeki emir zinciri" gibi unsurlara dikkat çekti.
Dhumair Çölündeki Hendekler ve Mezarlar
Reuters'ın gerçekleştirdiği uydu görüntüleri analizi, Dhumair Çölü'nde yaklaşık 2 kilometre uzunluğunda 34 adet hendek saptadı. Bu mezar alanlarında on binlerce kişinin gömülmüş olabileceği düşünülüyor. Qutayfah, Esad rejiminin savaşın başlarında, yani 2012 yılı itibarıyla askerleri ve cezaevinde tutulan mahkumları gömmeye başladığı bir yer olarak öne çıkıyor. 2014 yılında bir insan hakları aktivisti, bu bölgede toplu mezarların varlığını ortaya koyan fotoğrafları medyaya sızdırarak dikkatleri çekmişti.
Rejim İmajını Yeniden İnşa Etme Arayışı
Beşar Esad, savaşta elde ettiği galibiyeti ilan ederken uluslararası düzeyde itibarını yeniden kazanmak amacıyla hareket ediyordu. Ancak toplu mezarların varlığı ve savaş suçları ile ilgili iddialar, bu amacın önünde büyük bir engel teşkil ediyordu. Cumhuriyet Muhafızlarından bir eski subay, gizli "Toprağı Taşıma" planının 2018 sonunda gündeme geldiğini, komutanların kendilerine açıkça verilen görevleri "kanıtları yok etmek" olarak tarif ettiğini söyledi. Bu tür görevlerin yerine getirilmemesi durumunda, kendilerinin de bu mezarların içinde bulabilecekleri tehdidiyle karşı karşıya kalabileceklerini ifade etti.
Kayıpların İzini Sürme Ve Adalet Mücadelesi
Esad yönetimi, geçen yıl Aralık ayında devrildikten sonra, yeni hükümet hem adalet sistemini yeniden kurmak hem de kayıpların izlerini sürmek için çaba sarf etmeye başladı. Suriye Acil Durum ve Afet Yönetimi Bakanı Raed el-Saleh, "Binlerce anne, oğullarının, kadınlar eşlerinin, çocuklar babalarının mezarlarını bulmayı bekliyor. Bu yara kanamaya devam ediyor." açıklamasında bulundu. Ayrıca, yeni oluşturulan "Kayıplar Ulusal Komisyonu"nun DNA bankası ve dijital kayıt sistemi oluşturma planları mevcut. Ancak uzman eksiklikleri ve sınırlı kaynaklar, bu tür girişimlerin önünde ciddi engeller oluşturmaktadır.
