Kamuyu Aydınlatma Platformu'na (KAP) sunulan finansal durum ve bağımsız denetçi raporlarında yer alan verilere göre, Türk futbolunun köklü kulüpleri kazançlarının %32 fazlasını harcama yoluna gitti. Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor, son 10 yılın toplamında 1 milyar 609 milyon avro zarar kaydetti. Bu kulüplerin futbol kulüpleri olarak borsa piyasasında işlem gören şirketleri ise Beşiktaş Futbol Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş., Fenerbahçe Futbol A.Ş., Galatasaray Sportif Sınai ve Ticari Yatırımlar A.Ş. ve Trabzonspor Sportif Yatırım ve Futbol İşletmeciliği Ticaret A.Ş. adıyla öne çıkıyor.
Dört Büyüklerin Finansal Durumu
Söz konusu dört kulüp, toplamda 5 milyar 99 milyon avro gelir elde ederken, giderleri ise 6 milyar 708 milyon avroya yükseldi. Son dönemde en fazla zararı 501,2 milyon avro ile Fenerbahçe yaşadı. Sarı-lacivertli ekip, yalnızca bir sezon kar elde etti ve 2023-24 sezonunda 17,4 milyon avro gelir elde etti. Ancak, önceki dokuz sezonda mali açıdan ciddi kayıplar yaşadı. Fenerbahçe, toplamda 1 milyar 561 milyon avro gelir elde edebilirken, 2 milyar 62 milyon avro harcama yaptı. Bu durum, kulübün mali yükünün ne denli ağır olduğunu gösteriyor.
Beşiktaş’ın Maddi Zararları
Fenerbahçe'nin ardından en fazla zarar eden kulüp olan Beşiktaş, 397 milyon avro zararla dikkat çekiyor. Geçtiğimiz 10 sezon boyunca hiçbir yıl gelir-gider dengesini tutturmayı başaramayan siyah-beyazlı kulüp, toplamda 1 milyar 230 milyon avro gelir sağlamış, ancak 1 milyar 627 milyon avro harcama yapmış. Beşiktaş’ın bu durumunun, kulübün mali planlamasını ne kadar olumsuz etkilediği ortada. Böyle bir tablo, kulübün sürdürülebilirlik açısından önemli bir sorunla karşı karşıya kaldığını gösteriyor.
Galatasaray ve Trabzonspor’un Zararları
Galatasaray, 2023-24 sezonunda 41 milyon avro kâr elde etmesine rağmen, geride kalan 9 sezonun her birinde zarara uğramaktan kurtulamadı. Sarı-kırmızılı kulübün toplam geliri 1 milyar 576 milyon avro; gideri ise 1 milyar 966 milyon avro olarak gerçekleşti. Trabzonspor ise toplamda 320 milyon avro zarar etti. 732 milyon avro gelirine karşılık 1 milyar 52 milyon avro harcama yapan bordo-mavili kulüp, 10 yıl boyunca mali dengesizlikten kaçamadı. Her iki kulübün de yaşadığı bu mali zorluklar, Türk futbolunun genel finansal yapısındaki sorunları gözler önüne seriyor.
Bonservis Zararları ve Borçlar
Dört büyük kulüp, son 10 yılda toplamda 310,8 milyon avro bonservis zararı yaşadı. Kulüpler, futbolcu satışı ile 589,6 milyon avro kazanırken, yeni transferler için 900,4 milyon avro harcama yaptı. Bu açıdan en büyük zarar Galatasaray’dan kaynaklandı, kulüp 115 milyon avroluk açıkla öne çıktı. Kulüplerin borç durumu da dikkat çekiyor. 2021 Mayıs itibarıyla toplam 12,1 milyar lira borç bulunan kulüpler, bu meblağın %75'inin banka borcu olduğunu belirtiyor. Özellikle döviz üzerinden olan borçlar, kulüplerin mali sağlığını tehdit eden bir unsur haline geldi.
TFF’nin Kısıtlamaları ve Sonuçları
Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), kulüplerin mali disiplin sağlaması amacıyla 2019-20 sezonundan itibaren harcama limitleri uygulamaya koydu. Ancak dört büyük kulüp, her sezon kayda değer zararlar yaşamaya devam ediyor. TFF'nin belirlediği harcama limitleri, kulüplerin finansal durumlarını iyileştirememelerine neden olan etkenlerden biri. TFF, kulüplerin gelir-gider dengesini oluşturarak sürdürülebilir bir yapı arz etmek istese de, uygulamada büyük farklılıklar olduğu gözlemleniyor. Son sezonlarda kulüplerin harcamalarının, belirlenen limitlerin çok üzerinde gerçekleşmesi, bu durumu pekiştiriyor. Örneğin, 2024-25 sezonuna ait belirlenen toplam bütçe limitinin, kulüplerin gerçekte yaptıkları harcamaların çok altında kaldığı görülüyor.
Sonuç olarak, Türk futbolunun dört büyük kulübü ciddi mali sorunlarla karşı karşıya ve bu durumun çözümü için köklü reformların hayata geçirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, bu kulüplerin gelecekleri tehlikeye girebilir ve Türk futbolunun genel yapısı olumsuz etkilenebilir.
